Røður hjá landsstýrismanninum

Børn og ung handa hoyringarsvar til fyrstu føroysku barnalógina – Norðurlandahúsið, 20. nov. 2025

Góðu øll, góðu børn og góðu ungdómar
Í dag er ein heilt serligur dagur. Tað er nevniliga dagurin, har tit — børn og ung í Føroyum — standa mitt í eini heilt serstakari løtu í føroysku fólkaræðis- og lógarsøgu.

Tit eru tey fyrstu børn og ungu í søgu okkara, sum hava verið beinleiðis við til at skapa eina lóg, sum snýr seg um tykkara lív og rættindi. Og tað hava tit gjørt á ein hátt, sum vit helst eru tey fyrstu í heiminum at hava roynt.

Tit hava bæði verið við at skapa innihaldið, og tit eru eisini tey fyrstu, sum koma við tykkara hoyringarsvari. Tit hava fingið sama fólkaræðisliga leiklut og ávirkan sum tey vaksnu — júst soleiðis sum tað eigur at vera, tá ið týðandi avgerðir um tykkara lív verða tiknar.

Uttan tykkum og tykkara avgerandi íkast, høvdu vit ikki rokkið hesum.

Fyrst í hesum ári spurdu vit tykkum:
Hvat er eitt gott barnalív?

Tit svaraðu við eldhuga og opinleika - ógvuliga beinrakið, hvat skal til fyri at gera Føroyar enn betri. 
Tit tosaðu um vinalag, tryggleika, rættvísi, góðan inkluderandi felagsskap, tørvin á at hava týðilig vaksin kring tykkum, umframt týdningin at verða sædd og hoyrd.

Tit saknaðu, at vit vaksnu lurta eftir tykkum, og royna veruliga at skilja tykkum. Tit vilja hava, at vit vaksnu arbeiða meira og betri saman, tá ið vit skulu hjálpa tykkum. Tit vilja verða tikin meira við upp á ráð og hava møguleikan at siga tykkara hugsan. Tit halda, at vit gagnnýta føroysku náttúruna alt ov lítið – boðini vóru, latið okkum brúka hana meira til gagns fyri trivnað, heilsu og menning.

Øll svarini vóru síðani savnað í eina stórari barnagreining, sum gjørdist fyrsta íkastið til arbeiðið við barnalógini.

Og nú eru vit aftur í Norðurlandahúsinum í dag — tí nú hava tit lisið lógaruppskotið og mett, um tað svarar til tað, tit søgdu okkum frá í byrjanini. Tit hava átikið tykkum hesa ábyrgdarfullu uppgávu við álvara og virðing. Hetta er fólkaræði í verki — og tit útinna tað av sonnum.

Persónliga má eg siga, at eg viðhvørt ivaðist í, um vit fóru at megna hetta stóra mál, sum vit settu okkum:
-    at røkka fyrstu føroysku barnalógini sum grundarlag fyri at skapa tað besta samfelagið fyri øll børn í Føroyum.

Tí eri eg sera fegin og rørdur av at kunna standa her í dag og um eina løtu taka ímóti tykkara hoyringarsvarum — saman við Súsannu Bertholdsen, komandi landsstýriskvinnu í barna- og útbúgvingarmálum. Vil eisini nýta høvið at takka Súsonnu fyri sera gott samstarv sum partur av eigarabólkinum í Barnaverkætlanini og ynskja henni alt tað besta sum komandi landsstýriskvinnu í barna- og útbúgvingarmálum.

Somuleiðis ein hjartans tøkk til Barnaverkætlanarbólkin og øllum teimum mongu, sum hava stuðlað, lagt orku, arbeiði og tíð í at fáa verkætlanina so langt fram á leið. Uttan tykkum hevði hetta ikki borið til. Og tøkk til øll tey starvsfólk í skúlunum, sum hava hjálpt næmingaráðunum í hesi tilgongdini.

Ein serlig tøkk til tykkum í eigarabólkinum (Kommunufelagið og landsstýrisfólk) og stýrisbólkinum fyri gott samstarv – uttan okkara felags lógvatak um eina sera framsøkna visjón, bar hetta ikki til.

Og fram um alt: Takk til tykkum børn og ungu.

Takk fyri tykkara tíð, tykkara orku, tykkara hugsanir og tykkara dirvi. Tit hava lært okkum øllum, hvussu týdningarmikið tað er at lurta eftir tykkum — veruliga lurta.

Tit hava ikki bert verið við at smíða fyrstu føroysku barnalógina.

Tit hava eisini tikið eitt stórt fet inn í føroyska fólkaræðið. Tit hava prógvað, at børn og ung kunnu — og skulu — vera virknir luttakarar, tá ið viðurskifti hjá teimum verða viðgjørd og avgjørd. Hetta fer at seta spor langt út í framtíðina.

Vit fara nú at lurta eftir tykkara hoyringarsvari við opnum sinni og stórari virðing. Tað er júst soleiðis, sum tað eigur at vera — tí hetta er tykkara lóg, tykkara rættur og tykkara framtíð.

Takk fyri.

Markleys Útbúgving 2025 – Norðurlandahúsið 19. nov. 2025

Góðu tit

“It’s not about the destination; it’s about the journey”, ella “tað snýr seg ikki um málið, men um sjálva ferðina” verður ofta tikið til. Ella: ”Ferðin er sjálvt endamálið” er kanska ein annar háttur at siga tað. Tí vit eru so ella so altíð á eini ferð og røkka vit einum máli, ja so er aloftast eitt nýtt mál í eygsjón.

Og á ferðini eru góðar og minni góðar løtur, har eru bæði dalar og fjøll. Og har eru nógv vegamót, har vit skulu velja, hvønn veg vit vilja fara. Og standa tit í næstum við eitt slíkt vegamót, har tit nú fáa høvið til at velja, hvørja útbúgvingarleið tit vilja fara. Tiltakið markleys útbúgving hevur nú í meiri enn 20 ár varpað ljós á teir nógvu møguleikarnar, ja næstan markleysu møguleikarnar, sum tit ungu hava fyri at útbúgva tykkum.

Men til ber at fara enn longri aftur; til eina tíð, har møguleikarnir ikki vóru so nógvir. Tí fyri meiri enn 100 árum síðani, í 1923, so fór ein 17 ára gomul genta úr Havn, Bergithe Johannesen, á sína ferð. Einsamøll fór hon til London fyri at ganga á listaskúla.

Og síðani fór hon sum 19 ára gomul til Keypmannahavnar at nema sær listaútbúgving. Hetta hevur verið ógvuliga óvanligt tá í tíðini, ikki minst fyri eina unga kvinnu úr Havn, og hevur hon veruliga verið undangongufólk og slóðað fyri í einari tíð, har umstøðurnar hava verið nógv øðrvísi enn tær eru í dag. Sagt verður, at hon í roynd og veru er Føroya fyrsta yrkislærda listafólk. Í hesum døgum kemur bók út, sum varpar ljós á hesa merkisverdu kvinnu og hennara listaverk, og eru fleiri av verkum hennara við á føstu framsýningini á Listsavni Føroya.

Umstøðurnar eru nógv broyttar og betraðar síðani Bergithe fór sína lestrarferð fyri meiri enn 100 árum síðani. Men hennara søga kann kanska geva fleiri av tykkum íblástur. Tí fyri summi stendur sólarklárt, hvønn veg tey vilja fara, meðan onnur eru nógv meiri ivandi og afturhaldin. Og tað er í lagi at ivast, tað er ein partur av ferðini. Og hóast tit hava eina stóra ábyrgd fyri tykkara útbúgvingarferð, so er tað mín sannføring, at vit sum samfelag eiga at hjálpa tykkum so nógv og væl sum møguligt ferðini. Sum landsstýrismaður havi eg tí arbeitt miðvíst fyri at betra um lestrarumstøðurnar og gera flytføri millum útbúgvingar so gott sum møguligt. Og havi eg hug at nevna onkur dømir.

Vit vita, at tað kann vera fíggjarliga tungt at vera lesandi, men frá komandi lestrarári hækkar lestrarstuðulin við 1.000 kr. um mánaðin og verður eftir skatt á sama støði sum stuðulin í Danmark, soleiðis at fíggjarliga byrðan gerst lættari, tá tit lesa í Føroyum.

Eisini eru vit væl ávegis at menna eitt rættuligt fakligt og sosialt lestrarumhvørvi fyri okkara lesandi á Fróðskaparsetrinum. Og komandi ár verður eftir ætlan farið undir at byggja kampus felagsbygningin - og kann hetta eggja enn fleiri at fara undir hægri lesnað í Føroyum. Harumframt er ætlanin at útvega fleiri bústaðir til lesandi; og her kann ætlanin at umskipa bygningin á Eirargarði í Havn til lestraríbúðir nevnast.

Tá tað snýr seg um at byggja brýr og taka burtur óneyðugar forðingar, so havi eg hug at nevna, at í verandi løtu verður brúgv bygd millum Heilsuskúla Føroya og Fróðskaparsetrið, soleiðis at tað nú ber til at byrja á Heilsuskúlanum og fáa atgongd til ávísar útbúgvingar á Fróðskaparsetrinum eftir lokna útbúgving.

Námsfrøðihjálpari kann geva atgongd til Bachelor í námsfrøði, og heilsurøktari kann geva atgongd til Bachelor í sjúkrarøktarfrøði, tó undir ávísum treytum.

Harumframt hava vit samtykt lógina um føroyskan førleikakarm, soleiðis at føroyskar útbúgvingar í framtíðini betri kunnu samanberast við útbúgvingar uttanlands og skapa størri samanhang millum tær útbúgvingar, ið vit hava í Føroyum. Endamálið er eisini at tryggja, at næmingar á einari givnari útbúgving ikki skulu taka fak, sum teir longu hava fullført á einum øðrum stigi í útbúgvingarskipanini, og at skapa betri møguleikar fyri lívlangari læru.

At enda havi eg hug at nevna Erasmus +, ið er ein ES skipan, ið rúmar nógvum møguleikum. Arbeitt verður við at fyrireika føroyskan limaskap í Erasmus +. Skipanin fer at eitt nú at geva føroyskum lesandi møguleika at fara eitt semestur ella starvsvenjing uttanlands og fer at stuðla undir, at fakfólk fara á skeið, starvsvenjing ella á eftirútbúgving, umframt at geva stovnum, lesandi og øðrum møguleika at luttaka í altjóða samstørvum.

Góðu tit. Tykkara ferð byrjar her í Føroyum. Summi tykkara fara at halda áfram á ferð tykkara her heima, meðan onnur fara at leita sær burtur til onnur lond eins og Bergithe gjørdi. Men tit skulu vita, at fyri okkum sum samfelag, so hava tit og tann lærdómur tit vinna á ferðini ófatiliga stóran týdning.

At enda fari eg tí at ynskja tykkum blíðan byr á lestrarferðini - minnist til at njóta ferðina - og vóni eg, at hesin dagurin kann geva tykkum íblástur víðari á ferðini!

Takk fyri!

Góðu lærarar, leiðarar og fakfólk á miðnámi og á yrkisnámi

Tað er mær ein stórur heiður at standa her í dag og seta hetta heildartiltakið, sum savnar tykkum øll – fakliga sterku og eldhugaðu fólkini, sum dagliga mynda og menna okkara ungdóm. Evnið í dag er fakligur trivnaður, og tað er ikki tilvildarligt. Tað er eitt evni, sum rakar kjarnuna í tí, vit gera – og í tí, vit ynskja at byggja upp.

Fakligur trivnaður er ikki bert ein kensla av at trívast í einum faki. Hann er eitt samansett fyribrigdi, sum snýr seg um at kenna meining, at hava møguleika at mennast, og at vera partur av einum fakligum felagsskapi, har vit kenna okkum virðismett og hoyrd. Hann snýr seg um at hava dirvi til at læra, at tora at gera mistøk, og at kenna seg tryggan í einum umhvørvi, har læring er ein felags ferð.

Sum Ane Qvortrup lýsir tað, er fakligur trivnaður ein javnvág millum kenslur – bæði tær, sum geva íblástur og gleði, og tær, sum kunnu vera avbjóðandi. Tað er ein støða, sum broytist yvir tíð, og sum er tongd at okkara møguleika at virka og mennast fakliga. Tað merkir, at fakligur trivnaður ikki kann skiljast frá undirvísingini sjálvari – frá tí, vit gera í flokkinum, í kjakinum og í samstarvinum við næmingar og starvsfelagar.

Men vit vita eisini, at treytirnar fyri undirvísing eru broyttar. Sum Steen Beck vísir á, eru ungdómsárini í dag merkt av skundi, av krøvum um at vera perfektur, og av eini individualisering, sum kann gera tað trupult at finna felagsskap og meining. Hetta setur stór krøv til okkum sum lærarar og leiðarar. Vit skulu ikki bert undirvísa – vit skulu eisini skapa rammur fyri fakligari menning og trivnaði.

Tí er tað so týdningarmikið, at vit taka fakligan trivnað í stórum álvara. Tað snýr seg um at seta orð á, hvat fakligur trivnaður er – og hvussu vit kunnu arbeiða við honum í gerandisdegnum. Tað snýr seg um at skapa umstøður, har næmingar kenna seg fakliga tryggar, har tey tora at ivast og spyrja, og har tey tora at luttaka.
Hetta tiltak er ein gyltur møguleiki at arbeiða við hesum evninum. Í verkstovunum fara tit at fáa íblástur og amboð til at styrkja fakliga trivnaðin – bæði hjá næmingum og hjá tykkum sjálvum. Tit fara at arbeiða við trúnni á egnan førleika, við fakligan felagsskap, við talgildisbúgving og við fakligan trivnað hjá fleirmæltum næmingum. Hetta eru øll viðurskifti, sum hava stóran týdning fyri, hvussu næmingar uppliva sína læring og sín skúla.

Men fakligur trivnaður snýr seg eisini um okkum sum fakfólk. Um okkara egnu kenslu av at trívast í tí, vit gera. Um okkara møguleika at menna okkum, at fáa íblástur, og at vera partur av einum fakligum felagsskapi, har vit kenna okkum hoyrd og virðismett. Tað er ikki bert næmingurin, sum skal trívast – tað skal lærarin eisini.

Tí vil eg eisini nýta høvið at takka tykkum øllum. Tit, sum dagliga arbeiða við okkara ungdómi – sum undirvísa, vegleiða, stuðla og menna. Tit eru grundarsteinurin í fakliga trivnaðinum. Tað er tykkara eldhugi, tykkara fakligheit og tykkara umsorgan, sum ger mun. Og tað er tykkara dirvi at taka fakligar avbjóðingar og at menna tykkara undirvísing, sum skapar eitt skúlaverk, vit kunnu vera errin av.

Somuleiðis vil eg takka Námi fyri at skipa fyri hesum tiltakinum og eisini Miðnámi á Kambsdali fyri at hýsa tiltakinum í hesum nýggju og glæsiligu hølunum.

Latið okkum saman arbeiða fyri einum skúlaverki, har fakligur trivnaður er ein sjálvsagdur partur av gerandisdegnum. Ein skúli, har næmingar ikki bert læra, men eisini trívast – fakliga, sosialt og mentalt. Ein skúli, har lærarar kenna seg fakliga tryggar og hava møguleika at menna seg. Ein skúli, har vit saman skapa meining og framtíð.

Takk fyri, og góða eydnu við tiltakinum!

Tala á Kambsdali 20/10

Góðu tit øll,

Hjartaliga til lukku við nýggju kørmunum um virksemið her á Miðnámi á Kambsdali. Nú er stóra tilbyggingin komin á mál í øllum góðum, og tað fegnast vit øll almikið um.  

Danski professarin, Bent Flyvbjerg, sum er blivin víða kendur fyri at kanna byggiverkætlanir kring allan heimin, sigur, at týdningarmesti spurningurin, sum eigur at verða settur, tá farið verður undir eina nýggja byggingverkætlan, er “Hví?”.  Hvat er grundleggjandi meiningin og málið við ætlanini. Hvat skal byggiætlanin loysa?

Í hesi verkætlanini á Kambsdali hevur hesin spurningurin eisini verið settur. Tað hava verið stór og greið mál fyri hesa  byggingina. Nú vit standa her í dag, kunnu vit fegnast um, at hesi mál eru rokkin. Tit hava fingið ein samanbygdan skúla, sum hevur savnað eindirnar, sum vóru her á Kambsdali frammanundan. Organisatoriskt vóru skúlarnir lagdir saman fyri skjótt 10 árum síðani, men tað er ikki fyrr enn nú, at alt er savnað í eina eind við einum felagsøki, sum rúmar øllum.

Sum landsstýrismaður havi eg lagt stóran dent á at skapa karmar fyri, hvussu børnini og tey ungu kunnu fáa størri møguleika at gera sínar hugsanir og meiningar galdandi. At røddin hjá teimum verður tikin við, tá lagt verður til rættis, tá eitt nú barnalógin verður evnað til, og at næmingaráð verða skipað, har næmingarnir koma til orðanna.

Eitt av svarunum upp á Hví-spurningin í hesi verkætlanini eri eg serstakliga glaður fyri. Tað er, at næmingarnir á Kambsdali nú fáa betri møguleikar at savnast og fjølgast. At tað verður skipað eitt speakers corner, eitt stað, har næmingarnir kunnu tosa og kjakast fólkaræðinum at frama. At næmingarnir  tora at kjakast. At lurta og standa við sítt og verða opin fyri øðrum. Við hesi byggingini hava tit á Kambsdali fingið hesar karmarnar, og tað gleðist eg um. Nú skulu tit fylla teir út.

Harafturat hava tit fingið framúr karmar til náttúruvísindaliga lærugreinarnar lívfrøði, evnafrøði, alisfrøði og lívtøknifrøði. Við hesum kørmunum verða tit í fremsti røð, tá tað ræður um undirvísing innan hesi økini. 
Henda byggingin er komin á mál, og hon er gjørd innan fyri fíggjarligu karmarnar, sum politiska skipanin hevur ásett. Tað er sera óvanligt, sambært Bent Flyvbjerg. Tað er nevniliga soleiðis, at í umleið 99,5% av ferðunum eydnast tað ikki at røkka ætlaða úrslitinum innan fyri ta ætlaðu tíðina, til tann ætlaða kostnaðin. Tað er tað avgjørda undantakið, at hetta eydnast. Men tað hevur í stóran mun eydnast her, og tað fegnist eg um.

Hetta er faktiskt triðja byggiverkætlanin innan fyri ein mánaða, har eg sum landsstýrismaður standi og fegnist um tað sama. At byggingin er gjørd innan fyri ásettu karmarnar. Tað er Húsarhaldskúlin í Klaksvík, sum nú eitur Rótin, og Rásin á Glyvrum. Eisini framúr góðar verkætlanir.

Eg veit ikki, um tað er nakað serligt við norður-eystur økinum í Føroyum? Kanska, er tað ein partur av frágreiðingini.

Men tað er eisini tí hesar tríggjar verkætlanirnar eru sera væl fyrireikaðar frammanundan, áðrenn farið var undir sjálva byggingina. Tað hevur verið ein long tilgongd, og øll ivamál eru loftað og svarað.

Síðani 2017, tá farið varð undir at fyrireika hesa verkætlan, er hon steðgað tvær ferðir, tí fortreytirnar ikki hildu. Neyðugt hevur verið við nýggjari politiskari viðgerð. Ikki fyrr enn í 2023 kundi byggingin byrja (hakin var settur í), og síðani tá hevur gingið skjótt. Hetta er eisini í samsvari við okkara góða Bent Flyvbjerg, sum sigur, at vit hugsa seint og handla skjótt. Tað skal fyrireikast væl og byggjast skjótt.  

At tað hevur gingið so væl í hond, eru tað nógv, sum eiga tøkkina fyri: Byggiharri, ráðgevarar, byggivirki, byggileiðsla, hondverkarar, arbeiðsfólk, bygginevnd, byggieftirlit og fleiri.

Men í hesi byggingini eru tað eisini øll tit, sum dagliga virka á skúlanum: næmingar og starvsfólk. Henda byggingin hevur verið serliga avbjóðandi, tí hon er farin fram inni í hjartanum á bygninginum, og nógvar tillagingar skulu gerast í tí dagliga. Tað hevur kravt gott samstarv og tolsemi fyri at fáa alt at eydnast.  

Takk fyri øll somul og hjartaliga til lukku við úrslitinum.

Hátíðarhald í nýggja Húsarhaldsskúlanum – 2. okt. 2025

Góðu tit

“Sig mær, og eg gloymi. Vís mær, og eg minnist. Inndraga meg, og eg læri.”

Hetta orðatakið er tað, sum rennur mær fyrst í hug, tá eg hugsi um Húsarhaldsskúlan.
Inndragilsi, ella viðvirkan, er jú andadrátturin í hesum skúla.

Her í skúlanum lærir næmingurin at røkja og handfara okkara egna tilfeingi – bæði tá talan er um mat og handverk - og er hetta at síggja sum meir enn bara førleikar til tann einstaka næmingin, men er eisini ein íløga í framtíðar Føroyar.

Tá vit skilja virðið av tí, sum vit hava rundan um okkum, ja so veksur okkara virðing og ábyrgdarkensla eisini fyri tilfeinginum, og er hetta nakað, sum er sera týdningarmikið, eisini sæð við burðardyggum brillum. Vit vita, at handverk er meir enn bara nakrir praktiskir førleikar – handverk gevur nevniliga ró, gleði og evni til at hugsavna seg á ein serligan hátt. Og júst hetta, at hugsavna seg um nakað, er so sera umráðandi fyri okkum øll, ikki minst fyri okkara ungdóm, sum veksur upp í einum umheimi, har alt gongur við rúkandi ferð.
Ein húsarhaldsskúli er meira enn bara ein skúli – hann er tann grundvøllurin, sum langtíðar vinabond eru grundað á.

Í útvarpssendingini “ Við Tórði á túri” í september mánaði í ár,  varð ljós varpað á, hvussu nakrar kvinnur, sum fyri 68 árum síðani vóru á húsarhaldsskúla í Haslev, enn halda saman, hóast tær nú eru í áttati- og nítiárunum.

Hesar kvinnur máttu av landinum fyri at koma á húsarhaldsskúla, men longu miðskeiðis í 70´unum gjørdist tað møguligt at koma á húsarhaldsskúla her í Klaksvík, og hava yvir 1200 næmingar nú gingið í hesum skúla.

Nú eru fysisku umstøðurnar nógv broyttar, og tit hava fingið góð og hugnalig hølir at virka í. Sum landsstýrismaður fegnist eg yvir hetta, og eg ivist ikki í, at hesi hølir frameftir eisini fara at virka fyri, at skúlin kemur at liva upp til sítt slagorð, sum framgongur á heimasíðu tykkara, og sum eru hesi : heimligt – hugnaligt- herligt.

Eg ynski skúlanum alt tað besta og Guðs signing yvir framtíðina. 

Røða hildin 26. september 2025 í sambandi við norðurlendskan netverksfund

Kære alle,
Det glæder mig at få lov til at stå her i dag og runde denne nordiske netværkskonference af. Jeg håber, at I har haft nogle gode og udbytterige dage sammen, og at temaerne, som I har drøftet, har givet anledning til både spændende diskussioner og værdifuld erfaringsudveksling.

Konferencens temaer – “Kompetencer i praksis: fra læreplan til hverdagsliv” og “Børns forståelse af og deltagelse i demokratiske processer” – er ikke bare overskrifter. De berører helt grundlæggende spørgsmål om, hvad vi vil med vores uddannelsessystem, og hvordan vi bedst forbereder børn og unge til at tage aktivt del i samfundet. Det er store og betydningsfulde emner, som angår den enkelte elev og lærer, men som i sidste ende også former hele samfundets fremtid.

Når vi investerer i uddannelse, investerer vi i fremtiden.

I løbet af disse dage har I drøftet, hvordan vi omsætter kompetencer fra læreplanerne til børns og unges hverdag – hvordan vi gør kompetencemål levende og nærværende i undervisningen, så de bliver til virkelige færdigheder, som eleverne kan bruge i deres liv. I har også arbejdet med, hvordan vi kan styrke børn og unges forståelse af og deltagelse i demokratiske processer – en opgave, der kun er blevet mere presserende i en tid, hvor demokratiske værdier flere steder i verden er under pres.

Disse drøftelser er vigtige i en nordisk sammenhæng, men de er også helt centrale i vores egen færøske skoleudvikling.

Her på Færøerne arbejder vi løbende med at ajourføre vores studieplaner, så de bedre kan afspejle de kompetencer, børn og unge har brug for i det 21. århundrede. Vi har iværksat en ny efteruddannelsesplan for lærere, så de får endnu bedre forudsætninger for at omsætte læreplanernes mål til virkelighed i klasseværelset.

Derudover har vi valgt at samle vores forsøgs- og udviklingsarbejde i færre og større projekter, så vi kan skabe en mere mærkbar og langtidsholdbar udvikling af hele skolevæsenet. Et eksempel er projektet “Matematik i praksis”, som I allerede har hørt om fra Ingi Heinesen Højsted under konferencen.

Endelig har vi også sat fokus på at styrke børns og unges demokratiske dannelse i praksis. For nylig har vi vedtaget en ny bekendtgørelse om elevråd, som skal sikre, at alle elever får konkrete erfaringer med demokrati – ikke kun som et teoretisk emne i samfundsfag, men som en del af deres daglige skoleliv. Jeg ser det som afgørende, at børn og unge ikke blot lærer om demokrati, men også oplever det, deltager i det og dermed tager det med sig ind i voksenlivet.

Den demokratiske tilgang og medindragelse af børnene er også prioriteret højt i forbindelse med udarbejdelsen af den kommende børnelov, på Færøerne, hvor vi har taget børnene med i processen fra start af. 

Kære konferencedeltagere,
Jeg ser det som en stor styrke, at vi i Norden har tradition for at dele erfaringer og lære af hinanden. Vi står over for mange af de samme udfordringer, og ved at samarbejde og inspirere hinanden kan vi stå stærkere. Jeg håber, at de samtaler, I har haft her i Tórshavn, har givet jer nye perspektiver og idéer, som kan omsættes i jeres hjemlande.

At I har prioriteret at komme hertil – til vores smukke øer – viser, hvor vigtigt dette samarbejde er. Og I skal vide, at jeres viden og erfaringer ikke blot er en gave til konferencen, men også er med til at pege vejen frem for vores fælles nordiske skoleudvikling.

Afslutningsvis vil jeg gerne sige tak.

Tak for jeres indsats, for jeres engagement og for jeres vilje til at tage del i de store og nødvendige samtaler om uddannelse og demokrati. Jeg håber, at I rejser herfra med ny inspiration – og med fornyet mod til det vigtige arbejde, I gør hver dag for børn og unge.

Tak for jeres deltagelse, og tak for, at I har været med til at gøre denne konference til en værdifuld begivenhed.

Hátíðarhald á Rásini – 5. september 2025

Góðu tit

Mikudagin tann 5 juli 2023 settu vit hakan í og byrjaðu vit tá formliga at útbyggja Rásina.

Nú, gott 2 ár aftaná, kunnu vit fegnast um, at tit, næmingar og starvsfólk, sleppa at taka henda nýggja bygning í brúk.

Hesin bygningur skal stuðla upp undir tað sera týdningarmikla arbeiði, sum fer fram á Rásini, sum er at læra tey ungu um lívið sjálvt.

Her lærir tann ungi at rætta eina hond út, tá onkur hevur brúk fyri tí; her lærir næmingurin eisini týdningin at lurta eftir øðrum, og hvussu umráðandi tað er at duga at vera ósamdur, eisini í einum felagsskapi, í einum skúla ella á einum næmingaheimi.

Einhvør skúli skal birta upp undir forvitni og hugflog hjá næminginum við støði í tí einstaka næminginum. Ein skúli skal rúma hugskotum, lívligum práti og – vónandi - eisini nógvum látri, tí lívið er meir enn bara at kenna svarið upp á eina avbjóðing – lívið er eisini at duga at seta spurningar, at duga at taka ábyrgd, og at hava tað gott saman.

Hesin bygningur er stásiligur og rúmar nógvar nýggjar møguleikar fyri næmingar og starvsfólk.

Tit starvsfólk kunnu millum annað fegnast um, at undirvísingarhølini nú eru betur, tí nú skulu tit ikki, eins og áður, nýta tey somu høli til ávikavist undirvísing, matarsal og hugna. Hetta gevur tykkum betri møguleikar fyri at planleggja undirvísingina og arbeiða meir miðvíst.

Tit næmingar fáa eisini góð hølir, og onkur enntá nýtt kamar við góðum útsýni. Hetta kom týðuliga fram í Degi & Viku mánakvøldið, tá Joen Jacob vísti okkum, hvussu hann sær inn á kontórið hjá leiðaranum og starvsfólki.

Hetta, at næmingurin sær leiðaran og starvsfólk, og tað at starvsfólkini síggja næmingin er í yvirførdum týdningi eisini sera umráðandi. Tí tá vit síggja hvønn annan og koma hvørjum øðrum við, tá uppbyggja við eitt samband, sum kann skapa álit og tryggleika, og er tað júst hetta, sum fær okkum at blóma sum menniskju.

Vit hava tey seinastu árini gjørt nógvar íløgur í bygningar, tá tað snýr seg um útbúgving og skúla. Sum dømi upp á hetta kunnu nevnast íløgur í Fróðskaparsetur Føroya, í Húsarhaldsskúlan, Miðnámsskúlan á Kambsdali og harumframt hava kommunurnar eisini gjørt stórar íløgur í skúlar kring landið.

Tá vit byggja og seta nakað í verk, skulu vit hava inklusjóns tankan við, tí øll skulu rúmast. Judy Heumann, sum eisini verður rópt “ móðirin í brekrættarrørsluni” í USA hevur einaferð sagt: “  Inklusjón er ikki vælvild- tað er rættvísi”, og er hetta tað, sum eigur at sermerkja samfelagið sum heild, nevniliga rættvísi fyri øll óansæð evnir og førleikar.

Vit skulu minnast til, at tá vit byggja nýggj hølir sum her, so er ikki einans talan um eina íløgu í ein bygning; tað er talan um eina íløgu í lívsgóðsku, felagsskap og framtíð.

Lokalumhvørvið her og staðbundna skúlaumhvørvi í breiðum týdningi hevur altíð gingið undan, hvat insklusjón viðvíkur, og er hetta nakað, sum eg altíð havi verið takksamur fyri.

Tit næmingar á Rásini. Eg vóni, at tit fara at trívast og mennast ta tíð, tit ganga og búgva her í skúlanum. Tit hava ein góðan skúla, og eitt gott næmingaheim, og eg veit, at hetta er nakað, sum fer at gera tykkara gerandisdag enn betur. Tit eru øll røsk og virkin, ganga bæði til fótbólt, boccia, Ælabogan, svimjing, skótar og mangt annað, og nú kunnu tit eisini, tá tit eru móð eftir ein virknan og spennandi dag, hvíla og hugna tykkum í hesum nýggju hølunum á Rásini.

Eg veit, at tit næmingar eisini duga væl at vera hjálpsom og góð við onnur. Hetta hava arbeiðsmenninir, sum hava arbeitt her, eisini ásannað, tá teir hava fingið kaku og annað gott frá tykkum.

Til tykkum, sum hava staðið fyri arbeiðinum, vil eg bara siga takk fyri tykkara góða avrik, og eisini skal ein tøkk ljóða til grannarnar, sum hava víst tolsemi, meðan arbeiðið hevur staðið á.

Til seinast skal ein heilsan ljóða til leiðaran og starvsfólk her á Rásini. Tit gera eitt megnar arbeiði, sum er sermerkt av stórum eldhuga og orku. Eg vóni at hesi hølir gera tykkara arbeiðsdag enn betur, og at tit eisini framhaldandi fara at trívast í arbeiðinum her á Rásini; íløgan í bygningin er einki uttan tykkara fjálga og smittandi íkast.

Eg ynski Rásini, næmingum og starvsfólkum alt tað besta frameftir.

Takk fyri.

Prógvhandan á Vinnuháskúlanum – 25. juni 2025

Góðu tit

“Ein íløga í útbúgving gevur altíð bestu rentuna”

Soleiðis segði Benjamin Franklin, amerikanskur framstandandi politikari og vísindamaður, einaferð, og hvør av okkum vil ikki gera eina góða íløgu, har rentan er góð?

Tit, sum í dag fáa eitt prógv her á Vinnuháskúlanum, hava valt at gera eina góða íløgu, við møguleika fyri góðari rentu og avkasti.

Tað, tit hava nátt í dag, er ikki bara eitt prógv. Tað er ein pallur – ein møguleiki at fara víðari, at skapa nakað størri, bæði fyri tykkum sjálv og onnur.

Tað sæst eisini aftur hjá kendum fólkum, sum byrjaðu júst við eini maritimari útbúgving. Eitt nú Captain Richard Phillips, amerikanski skipsførarin, ið gjørdist heimskendur, tá ið sjórænarar í 2009 tóku skip hansara Maersk Alabama. Við síni útbúgving sum skipsførari og við dirvi og ábyrgd megnaði hann at vera við til at verja bæði manning og skip – og hansara søga varð filmatiserað við Tom Hanks í høvuðsleiklutinum.

Søgan hjá Captain Phillips vísir okkum, at ein maritim útbúgving ikki bara førir til eitt arbeiði – men til ábyrgd, virðing og stundum søgulig størv.

Nú tit standa við prógvi í hond, við tøkniligum kunnleika og menniskjaligari styrki í ryggsekkinum, er tíð at hyggja frameftir. Framtíðin er ikki bara ein vegur, sum liggur frammanfyri – framtíðin er ein møguleiki, sum tit sjálv skulu skapa.

Eg vil enda við einum orði, sum eg haldi hóskar væl til í dag:

"Framtíðin er eitt óskrivað blað – og tú ert tann, sum eigur pennin."

Tað, tú skrivar – verður títt lív, tín leið og títt avrik. Kanska verður ikki alt, tú skrivar, vakurt ella fullkomið. Tað ger einki. Tí tann, sum veruliga livir og lærir, heldur áfram við at skriva, óansæð um okkurt tykist ófullkomið.
Góðu tit – farið út við dirvi, virðing og viljastyrki, og minnist til: Tit hava júst valt at gera eina góða íløgu, sum fer at vísa seg at geva eina góða rentu.

Hjartaliga til lukku og blíðan byr.

Eftirskúlin Brúgvin 5 ár – Skálavík 27. mai 2025

Góðu tit
Fyri okkum, sum eru komin eitt vet upp í árini, tykist 5 ár ikki at vera nógv, meðan tit ungu óivað halda, at 5 ár er eitt rættuliga langt tíðarskeið.

Søguliga er tað kanska eisini soleiðis, at 5 ár ikki er so nógv, men tó kanst tú náa at flyta sera nógv upp á 5 ár.

Eg eri sannførdur um, at hjá einum eftirskúla sum tykkara, so fevna hesi 5 árini um nógv tol, áræði og stríð hjá  tykkum, sum standa fyri og reka henda skúla. Umframt hetta, so veit eg eisini, at hesi 5 árini fyri tykkum øll, bæði leiðslu, starvsfólk og ikki minst næmingar, hava verið merkt av góðum upplivingum, vinabondum og virðismiklum lærdómi.

Vit kunnu seta okkum henda spurning: Hvat hevði skúlin sagt, um hann kundi tala?

Eg hugsi, at skúlin hevði boðað frá nógvum góðum løtum, alt frá andaktum til støddfrøði, frásagnir um at planleggja uttanlandsferðir og jólatiltøk, og óivað eisini frásagnir frá tí dagliga trummerumminum, sum hava elvt til látur og skemt.

Eftirskúlin her í Skálavík við tí sera góða og sigandi navninum “Brúgvin” hevur ta tíðina, skúlin hevur virkað, verið eitt stað, har ung kunnu fáa loyvi at vaksa og mennast, bæði fakliga, menniskjaliga og eisini andaliga. Júst hetta atlit til øll hesi trý umráðini hava sera stóran týdning, ikki minst tá man er tannáringur, og man kanska hevur torført við at “stýra” sjálvur.

Navnið hjá skúlanum “forpliktar” eisini eitt sindur. Tá tú skalt byggja brúgv, so skalt tú ikki bara hava sjóneykuna á at binda nakað saman, sum er skilt sundur, nei tað snýr seg um meir enn bara at skapa samband; tað snýr seg um at skapa virðing og álit og at stuðla hvørjum øðrum at mennast.

Við útgangsstøði í tí kristna lívs- og menniskjaáskoðanini vísa tit her í skúlanum, at tað at vera eitt gott menniskja, ein góður vinur, ikki bara er ein tilvild, men nakað, man velur, og sum man áhaldandi má halda fast í.

Tit velja at byggja brúgv upp á so nógvar mátar, og eru ávegis brúnni frá ungdómslívinum til vaksnamannalívið; og á hesi ferð, og á ferð tykkara víðari í lívinum, veit eg, at júst hesin eftirskúli hevur givið tykkum eina góða barlast.

Tit her í skúlanum skulu vita hetta; tit gera ein mun, og hetta skulu tit vera errin av.

Hjartaliga til lukku við 5 ára degnum, og eg ynski skúlanum Guds ríku signing frameftir.

Ráðstevna fyri skúlastýrum 3. mai 2025

Góðu skúlastýrislimir 

Góðan morgun og vælkomin øll somul til eina styttri ráðstevnu um skúlastýrisarbeiði.

Tað, sum barnið í dag megnar at gera við at fáa hjálp, kann tað megna at gera sjálvt í morgin. Hesi orðini eigur kendi sálarfrøðingurin, Lev Vygotsky. Hann legði í sínum arbeiði dent á, at læring og menning henda í samstarvi við onnur og í sosialum samanhangi. Hansara niðurstøða vísir samstundis á tann týdning, ið samstarv millum barnið og tey vaksnu hevur, og sum eisini er grundarlagið undir samstarvinum  millum skúla og heim.

Mítt ynski í dag er at koma á tal við tykkum og at varpa ljós á tykkara týdningarmikla arbeiði sum skúlastýrislimir. Tit eru saman við kommunustýrinum skúlamyndugleikin á staðnum, har tykkara leiklutur í høvuðsheitum fatar um tann undirvísingarliga partin, trivnaðin og samstarv. Hetta eru sera umráðandi øki í skúlans arbeiði, har tit virka fyri at tryggja bestu umstøður, so at næmingarnir trívast og kunnu menna sínar mongu førleikar. Menna síni fakligu evni, hugflog, forvitni, sjálvsálit og sosialan felagsskap. 

Fólkaskúlin er grundarlagið undir allari útbúgving og læring. Skúlagongdin hjá næmingunum er tí ein ógvuliga týðandi partur av lívinum hjá børnum og ungdómi okkara. Uppgáva fólkaskúlans er í breiðum høpi at fyrireika tey til lívið í dagsins og framtíðarinnar samfelagi, til útbúgving, arbeiði og luttøku í samfelagslívi. 
Læringin kann tó ikki standa einsamøll, tí fortreytirnar fyri læringini hjá næmingunum eru ymiskar og mugu verða til staðar í øllum skúlans arbeiði. Barnið lærir í ymsum samanhangum og ikki minst í samspæli við onnur. Barnið má eisini kenna seg trygt og virðismett. Tí er sera umráðandi hjá skúlunum at hava umstøður at skapa eitt gott læruumhvørvi, har allir næmingar trívast og fáa ment sínar fakligu og kreativu førleikar.

Um skúlan skal náa hesum máli til lítar, er neyðugt, at tað er eitt tætt samstarv við foreldrini. Hetta skuldi verið sjálvsagt, tí tað eru fyrst og fremst foreldrini, ið varða av børnunum. Foreldrini ynskja børnum sínum alt tað besta, og vit mugu ikki gloyma, at tað eru foreldrini, ið hava mestu ávirkan á børnini øll barnaárini. Kanningar vísa, at 70% av tí, sum børn læra í 0 - 12 ára aldri, tað læra tey av foreldrunum. Og kanningar vísa eisini, at tað bæði mennir læring og trivnað, tá ið foreldrini vísa áhuga fyri skúlans arbeiði, fyri tí børnini gera, og at foreldrini taka lut í tiltøkum, sum skúlin skipar fyri. 

Tað nyttar tí ikki nógv, um skúlin einsamallur leggur til rættis, setur mál og krøv sum t.d., at næmingarnir skulu megna at lesa ein tekst, tá ið teir eru í 2.flokki. Ein fortreyt fyri hesum og øllum øðrum málum, ið sett verða, er, at foreldrini taka undir við arbeiði skúlans, verða tikin við upp á ráð og hjálpa til. Samarbeiði og samskifti millum skúla og heim er tí umráðandi fyri allar partar, bæði barn, skúla og heim. 

Trivnaður og læring eiga at ganga hond í hond og stuðla hvørt undir annað, so barnið bæði fær hóskandi avbjóðingar og er í einum góðum sosialum felagsskapi. Hetta hevur nógv at siga í allari floksundirvísing, soleiðis sum skúlin er skipaður. Tað krevur samstundis nógv av okkum øllum, ið varða av fólkaskúlanum, men við felags stevi, har rúm er fyri ymiskleika, har røkka vit langt. Vit mugu duga at samskifta og at virða hugsanir hjá hvørjum øðrum, hóast vit ikki altíð eru samd.

Skúlastýrini hava eina týdningarmikla uppgávu at náa hesum máli og eiga ein stóran leiklut í arbeiðinum at tryggja bestu undirvísingarumstøður í skúlanum á staðnum. Tað eru tit, skúlastýrið í einstaka skúlanum, sum hevur eftirlit við virksemi skúlans, sum gera atferðarreglur skúlans umframt meginreglur fyri skúlans arbeiði m.a. viðvíkjandi trivnaði. Hesi viðurskifti kring arbeiði tykkara eru beinleiðis ásett í fólkaskúlalógini. Eg fari seinni í dag at koma nærri inn á atferðarreglur skúlans og trivnað í sambandi við fartelefonnýtslu í skúlatíð.  
Tykkara leiklutur hevur stóran týdning. Tit eru samstarvspartur hjá skúlastjórunum í teirra arbeiði at leiða og fáa skúlans arbeiði at virka á fullgóðan hátt, at lyfta í felag og skapa góðar umstøður og virðing fyri skúlans arbeiði. 

Tit eru bindilið millum skúla og heim, har tit sum myndugleiki á staðnum skapa undirtøku hjá foreldrum um, at samstarvið millum skúla og heim er ein virðismikil partur í skúlagongdini hjá næmingunum.  

Saman við leiðslu skúlans áseta tit trivnaðarætlan, sum  skal slóða fyri við einum góðum skúlaumhvørvi, sum skapar tryggleika, trivnað og læring. Samskifti og samstarv millum skúla og heim hevur tí alstóran týdning, bæði fyri menningina hjá einstaka barninum og menningina hjá skúlanum sum heild.
Sum Vygotsky vísir á, so megnar barnið ikki uppgávurnar einsamalt. Tað skal hava hjálp og vegleiðing frá lærarum, foreldrum og við stuðli í felagsskapinum. Verður hetta gjørt við umhugsni og nærlagni, so kann tann ungi fara úr fólkaskúlanum við góðum førningi og sjálvur megna uppgávurnar í einum fjøltáttaðum samfelagi. Tað er hesum arbeiði, tit, skúlin og vit sum myndugleiki varða av. 

Røða – Aðalfundur Føroya Lærarafelags 26. apríl 2025

Góðu lærarar, skúlaleiðarar og øll tit, sum brenna fyri føroyska fólkaskúlanum.

Takk fyri, at tit hava bjóðað mær at bera tykkum eina heilsan henda týdningarmikla dag, har tit lærarar fáa høvi at savnast - fyri at hyggja aftur, men enn meira fyri at líta framá og taka ábyrgd við at mynda framtíðina í føroyska fólkaskúlanum.

Eg ímyndi mær, at tit øll av og á minnast aftur á tykkara tíð sum læraralesandi.

Eg giti, at tey flestu av tykkum longu frá fyrsta degi møttu við spenningi, áhuga og forvitni, tá tit byrjaðu sum læraralesandi. Tey elstu av tykkum møttu kanska í einum flokki á Námsvísindadeildini – við blýanti og blokki, meðan tey yngru av tykkum nokk møttu við farteldu, teldli – ja ella møguliga við snildtelefon.

Men eg trúgvi, at tit øll hava tað til felags, at tit ikki hava valt lærarayrkið orsakað av pensum, próvtøkum og próvtølum. Tí tað snýr seg fyrst og fremst um menniskju.

Eg eri sannførdur um, at tykkara val at gerast lærari onkursvegna er neyvt knýtt at einum vilja at gera tað besta fyri næmingin.

Eg trúgvi, at ein tann størsta gleðin við at verða lærari, er tá tit veruliga kenna á tykkum, at tit hava ment eitt sterkt tilknýti til næmingin, har næmingurin hevur fult álit á tykkum og tykkara undirvísing og vegleiðing.

Í fyrstu starvslæruni fingu nøkur tykkara møguliga ein praksis-skelk, men eg trúgvi tann lærdómurin kann hava havt stórt virði, tí tá lærdu tit, at tað ikki er nokk bert við VITAN um námsfrøði, frálærufrøði og undirvísing.

Tá fingu tit høvi at royna tykkum í veruligum undirvísingarstøðum við kanska 26 næmingum í eini floksstovu. Tá fingu tit møguleika at praktisera tað ástøði, sum tit høvdu lært á skúlabeinkinum. 

Vit kunnu siga, at tykkara vitan tá meira gjørdist til vísdóm. Ein munur á vitan og vísdómi er nevniliga, at við vísdómi verður røtt vitan praktiserað á rættan hátt. Við øðrum orðum er hetta, tá tit í verki útinna lærarayrkið á fyrimyndarligan hátt.

Ein undirvísari á læraraskúlanum segði einaferð, at: «útlærdur lærari ert tú ikki, fyrr enn tú hevur undirvíst í minsta lagi 5 ár». Í dag kunnu vit spyrja, um vit nakrantíð verða útlærd?

Møguliga er tað júst, tá vit føla okkum útlærd, at vit hava brúk fyri íblástri, nýhugsan og nýskapan?

Í øllum førum mugu vit ongantíð heilt gevast við at reflektera, fundera og undrast. 

Tí hóast tit hava tykkara læraraútbúgving og eru liðugt útbúgvin sum lærarar, so verða vit ongantíð liðugt búgvin sum menniskju. Í tykkara interaktión, relatión og samskifti við næmingarnar er tað altíð týdningarmikið at vera opin fyri, um onkur støða kundi verið handfarin øðrvísi.

Hetta er serliga týdningarmikið, tá vit hava upplivað keðiligar støður við næmingum, at vit tora at hyggja inneftir og spyrja okkum sjálvi, er tað okkurt, sum vit kundu havt gjørt øðrvísi, sum eg kann læra av til eina aðru ferð?

Í hesum sambandi er tað av stórum týdningi, at lærari ikki stendur einsamallur við møguligum avbjóðingum og truplum støðum. Tað er umráðandi, at lærarar kunnu reflektera, ráðleggja og eftirmeta SAMAN eitt nú í flokstoymum.

Tað er eisini í samsvari við hetta, at eg fegin vil, at lærarar fáa betri møguleikar at samstarva, og eisini tí vil eg styrkja og víðka um tvílæraraskipanina. Hervið fær næmingurin eisini meira tíð saman við sínum lærara, samstundis sum lærarin fær meira tíð saman við næminginunum.

Vit hava samtykt at minka næmingatalið til í mesta lagi 22 næmingar í hvørjum flokki, og við lægra næmingatalinum í hvørjum flokki, og við fleiri lærarakreftum í kraft av styrktari tvílæraraskipan snýr hetta seg eisini um, hvussu vit best megna at røkka næmingunum.

Við smærri flokkum og við øktari tvílæraraskipan gerst undirvísingin - alt annað líka - meira inkluderandi og betri tillagað. Samstundis skal hetta verða við til økja um orkuna, bindindini og arbeiðsgleðina hjá næmingunum. 

Vit skulu betra um dygdina av tvílæraraskipanini við Co-teaching, og við samlæring fáa lærarar saman høvi at fyrireika, útinna, eftirmeta og samstarva um undirvísingina, har málið er at styrkja fakligu úrtøkuna, trivnaðin og inklusjónina.

Eg havi játtað pening til tríggjar verkætlanir í sambandi við samlæring bæði í Stranda skúla, á Skúlatrøð og í Eysturskúlanum, og eg eri sera spentur at frætta, hvussu hetta fer at hilnast. Arbeiði er ígongd við førleikamenning og at fyrireika komandi skúlaár, leggja tíðarætlan v.m.

Apropos royndar- og menningarvirksemi, so eri eg eisini ógvuliga spentur at frætta frá royndarverkætlanini við styttum skúladegi í Skúlanum á Fløtum, hvat tey hava lært og fingið burturúr.

Vit mugu tillagað skúlan til samtíðina og framtíðina.

Føroyski fólkaskúlin stendur í dag á einum sterkum grundarlagi, men hann hevur brúk fyri varandi menning.

Hann hevur brúk fyri politiskum dirvi, fakligum innliti og praktiskum vilja til bæði at lofta og lyfta øll børn – ikki bert á pappírinum, men í flokshølum kring alt landið.

Vit mugu viðurkenna, at tíðin er farin frá skúlanum vit høvdu í ídnaðarsamfelagnum, tá ein lærari var einsamallur uppi við pultin við fleiri eini 24 næmingum í flokkinum, sum passivt lurtaðu og móttóku undirvísing.

Tað krevur meir enn bert fakligt innlit at vera lærari í dag.

Vit hava ein broyttan veruleika, har samfelagið, næmingar, tøknin og undirvísingin er broytt. Lærarin í dag arbeiðir í einum floksrúmi, har næmingarnir skulu hoyrast, síggjast – og takast við upp á ráð. Tey skulu ikki bara læra – tey skulu læra at skapa saman við øðrum, har tey kunnu verða við til at mynda undirvísingina og harvið sína egnu læring.

Hetta hevur sett nýggj, størri og øðrvísi krøv til læraran, og hetta krevur, at eg sum landsstýrismaður og vit sum myndugleikar gera okkara til at stuðla hesum læraraleiklutinum.

At vit tryggja karmarnar fyri trivnaði, fyri námsfrøðiligari menning, fyri samstarvi og fakligheit.

Ein lærari skal ikki bara verða dugnaligur – hann skal eisini trívast.

Góður trivnaður smittar, og ein dugnaligur lærari, sum sjálvur útstrálar gleði, orku og íblástur, hann kann smitta næmingarnar við orku og íblástri.

Í hesum sambandi vil eg nevna ein, sum livdi, undirvísti og lærdi við hesi sannføring.

Frits Johannesen – lærarin, listamaðurin, kórleiðarin og menniskjað.

Hann var lærari í 41 ár í Fuglafirði, men hann var eisini nakað meira - hann var ein skapari. Hann segði einaferð:

“Tað týdningarmesta er ikki, at næmingurin lærir tað, eg vil læra hann. Tað er, at hann upplivir at fáa lut í læringini sjálvur.” 

Hetta er kjarnin. Ein skúli, har læringin ikki bert er fyrilestur, men samskapan. Har børnini hava tíð og umstøður at fordjúpa seg – at spæla við tónar og litir og tankar.

Hetta er í samsvari við skúlan eg droymi um, har næmingarnir við stórum áhuga kunnu menna síni skapandi evnir, tá teir sum virknir luttakarar uppliva læringina sum eina livandi, spennandi og skapandi prosess. Har lærarin er vegleiðari og viðspælari, og ikki bert ein miðlari.

Og í so máta var Frits ein fyrimynd. Hann vísti okkum, hvat tað merkir at vera lærari í djúpastu merking – og vit skulu hava dirvi at halda áfram, har hann slepti.

Vit kunnu tó ikki leggja alla ábyrgdina av at bera eina fjølbroytta og krevjandi skúlauppgávu eina og aleina á læraran. Um vit veruliga vilja hava ein inkluderandi, góðan og fjøltáttaðan fólkaskúla, so krevst, at tit lærarar fáa tryggar, varandi og skipaðar karmar, har faklig menning og eftirútbúgving er sjálvsagdur partur av tykkara arbeiði. 

Vit mugu raðfesta at bjóða tykkum møguleikar at menna tykkum fakliga, bæði innan inklusjón, samlæring, tvørfakligt samstarv og námsfrøðiligar hættir til at handfara ein fjøltáttaðan veruleika.

Tað er ikki bara ein rættur tit hava krav til, men ein íløga, sum alt samfelagið fær ágóðan av.

Tørvurin á eftirútbúgving er ikki nýggjur, hinvegin er tað alsamt meira greitt, at tørvurin á eftirútbúgving er djúpt rótfastur og alneyðugur fyri at møta teimum fakligu og námsfrøðiligu avbjóðingum, sum nútíðar skúlin og næmingar krevja.

Serliga nú tit lærarar møta nýggjum og fjøltáttaðum avbjóðingum, sum krevja dagførda vitan og øðrvísi námsfrøðiligar førleikar eitt nú við fleiri tvímæltum næmingum.

Í nøkur ár hevur skipanin av eftirútbúgving hjá tykkum lærarum verið ov tilvildarlig og ov avmarkað.

Hetta kann hava havt við sær, at fjarstøðan er vaksin millum gerandisdagin í skúlastovuni og ta vitan, sum krevst fyri at liva upp til dagsins og framtíðar krøv í fólkaskúlanum.

Hetta hava vit gjørt nakað við, og nú eru betri tídir á veg.

Nýggjur leistur fyri at skipa skeið og eftirútbúgving er mentur í tøttum samstarvi millum Nám, Undirvísingarstýrið, Barna- og útbúgvingarmálaráðið, Sernám og Námsvísindadeildina v.fl., har endamálið er at skapa eina greiða, samanhangandi og samskapandi skipan av eftirútbúgving, sum er lagað til samtíðarinnar tørv og krøv.

Nú tá lærarar fáa bjóðað tey røttu viðkomandi skeið og eftirútbúgvingar gerast teir virknir partar í einum lærandi skúla, har teir mennast og fáa íblástur og hugskot frá hvørjum øðrum, har netverk og fakligir felagsskapir vaksa.

Skipanin er bygd á fýra leiðir, sum eru heildartiltøk til allar lærarar, tiltøk fyri einstakar skúlar, styttri faklig skeið og longri formellar eftirútbúgvingar.

Skipanin tekur atlit at veruliga tørvinum á fakligari førleikamenning og er liður í eini burðardyggari visjón fyri fólkaskúlan, har lærarar, leiðarar og námsfrøðingar verða virknir luttakarar í at menna sítt egna fak.

Hetta er eitt stig móti einum lærandi skúla, har førleikamenning ikki verður mett sum eyka átak, men sum ein sjálvsagdur og integreraður partur av arbeiðinum.

Hetta snýr seg ikki bara um vitan og førleikar, men eisini um tykkara fakliga tryggleika, starvstign og tykkara møguleika at menna tykkum, so tykkara kensla av at kunna gera mun verður økt.

Ein góð eftirútbúgvingarskipan er ein fortreyt fyri einum veruliga inkluderandi og góðum læruríkum skúla, har børn og ung fáa ta bestu undirvísing frá teimum bestu lærararunum. 

Ein lærari, sum støðugt fær møguleika at mennast, hjálpir næmingum at vaksa.

Vit mugu saman tryggja, at fólkaskúlin ikki stendur í stað – men livir og mennist við tíðini.

Tað krevur, at vit seta orku í trivnað, lærarasamskapan, samlæring og førleikamenning.

Vit liva í eini tíð við samfelagsligum fjølbroytni, tøkniligum frambrotum og altjóðagerð í einum støðugt broytiligum heimi, sum kunnu seta nýggj og øðrvísi krøv til skúlan.

Tí er alneyðugt, at vit eru før fyri at tillaga skúlan, har vit megna at skapa læringsumhvørvi, har øll børn kunnu menna seg. Vit mugu tora at menna, umskipa og taka ábyrgd av okkara framtíðar skúla. Eg droymi um ein skúla, har øll børn kenna seg virdan sum ein veruligan part av einum læringsfelagsskapi, sum gevur teimum rúmd, tíð og umstøður at blóma. 

Takk fyri tykkara eldhuga, tykkara dirvi. Og takk fyri, at tit krevja og virka fyri, at hvør næmingur – og hvør lærari – fær møguleikan at trívast og mennast í einum livandi læringsumhvørvi.

Tá lærarin trívist – trívist næmingurin eisini.

Takk fyri!

Ungt Virki – Glasir, 28. mars 2025

Góðu tit øll – og serliga tit ungu, sum í dag fara at vísa okkum tykkara hugflog og dirvi.

Eg vil byrja við hesum setningi: Áhaldni vinnur, har viljin vil.

Í dag, tá man kemur inn her, so merkir man, at nakað serligt er í luftini; her rørist okkurt, okkurt, sum er spennandi og mennandi.

Um eina løtu fara tit, 108 næmingar, umboðandi 29 bólkar at vísa okkum, hvussu nógva orku og íblástur tit hava lagt í júst tykkara hugskot. Tit hava arbeitt hart, lært nógv og fara nú at traðka fram og vísa okkum, hvussu tit síggja eina møguliga nýggja fyritøku.

Eg veit, at tit ungu hava fingið góða hjálp frá fólkum rundan um tykkum, og tí vil eg eisini takka tykkum, sum hava vegleitt og stuðlað - lærarum, dómarum og fyriskiparum - fyri tykkara íkast.

Ungt Virki er ein heilt serlig kapping, tí hon gevur tykkum møguleikan at royna tykkara hugskot í verki. Og tað krevur dirvi  at koma við nýggjum tankum, at tora at feila, og at tora at trýsta gjøgnum.
Men tað er eisini møguligt at eydnast. Tað hava vit sæð áður.

Eitt dømi er fyritøkan Navia, hvørs stjóri og stovnari, Óli Kristian á Torkilsheyggi, í nógv ár hevur verið dómari til Ungt Virki.

NAVIA byrjaði nevniliga sum ein bólkauppgáva til Ungt Virki. Fyritøkan var stovnað sum partur av eini handilsskúlaverkætlan og byrjaði sum eitt lítið virki við tveimum túsundkrónuseðlum í eginpeningi. 

Í dag er Navia ein av leiðandi fyritøkunum innan tógv- og ullavinnu í Føroyum, eins og hon er kend á útlendska marknaðinum - í fleiri londum.

Hetta er tað, vit meina við íverksetan – at síggja eitt hugskot, men eisini at arbeiða fyri at gera tað til veruleika. Og tað duga tit ungu sera væl, og hvør veit, um ikki okkurt av teimum spennandi hugskotunum, vit fara at síggja í dag, ein dag gerst til veruleika, har tú kanska verður stovnari og stjóri í egnari fyritøku.

Tit, sum kappast í dag, kappast um at fáa loyvi at luttaka í DM í Danmark, sum verður 29. apríl. Her hevur Føroyar roynt seg væl, og eitt nú vann føroyski bólkurin “ Havsalt” í 2013 kappingina, og fekk bólkurin til EM eisini ein prís fyri mest burðardyggu ætlan. 

Eg vóni, at tit ungu halda áfram. At tit ikki geva upp, sjálvt um alt ikki riggar beinanvegin. Tí sum sagt, kanska ert tú tann næsti, sum skapar eitt virki, sum kann vaksa og blóma her heima, og sum eisini kann røkka langt út um landoddarnar. Føroyar hava brúk fyri tykkum ungu  –  vit hava brúk fyri tykkara hugflogi, tykkara áræði og tykkara arbeiði. 

Og minnist til, um tað ikki riggar fyrstu ferð, so halt áfram, tí sum sagt í byrjanini: áhaldni vinnur, har viljin vil.

Takk fyri – og góða eydnu!

PANGEA-kapping – 22. mars 2025

Góðu næmingar, lærarar og fyriskiparar

Eg ivist ikki í, at tit eru rættiliga spent øll somul til finaluúrslitið í dag. Eg vóni, at hetta hevur verið ein spennandi tíð, síðani kappingin byrjaði í januar, og at tit bæði hava lært nógv og havt nógvar góðar upplivingar. Endamálið við kappingini er at kveikja áhugan fyri støddfrøði, men eisini at skapa felagsskap millum tykkum, sum luttaka og vísa á, at støddfrøði er spennandi og eitt hent amboð í nógvum ymiskum viðurskiftum.

Pangea-kappingin byrjaði í Týsklandi í 2007, og verður nú hildin í nógvum evropeiskum londum. Hetta vísir, at skúlar og fyriskiparar hava megnað at gjørt kappingina bæði viðkomandi og spennandi. Eg má sanna, at undirtøkan í Føroyum hevur verið sera góð. Í ár vóru 1949 næmingar úr 21 skúlum tilmeldaðir, tá ið kappingin byrjaði. Hetta er eitt herðaklapp bæði til tykkum, sum skipa fyri og ikki minst skúlarnar, at tit megna at fáa so stóra undirtøku frá næmingunum, eisini tá ið vit hugsa um breiddina, at kappingin fatar um næmingar frá 3. til og við 9. flokk.  

Støddfrøði er kravd lærugrein í fólkaskúlanum øll skúlaárini frá 1. - 9. flokk, og tí er hon ein av okkara høvuðslærugreinum. Tað eru tó ikki allir næmingar, sum halda, at støddfrøði er spennandi og heldur ikki, at tað er so lætt at læra ymisku roknihættirnar og hugtøkini. Vit eru so ymisk, og tað skulu vit hava loyvi til at vera.

Vit hava ymiskar førleikar og ymisk áhugamál. Onkur er dugnaligur í ítrótti, onnur í máli, onkur er kreativur, og summum dáma best støddfrøði. Soleiðis kann samansetingin vera í einum flokki, men tað eru lærugreinir, sum allir næmingar skulu læra m.a. støddfrøði. Tað er tí so umráðandi, at vit sum skúli duga at seta støddfrøðina í ein samanhang, har næmingarnir læra bæði at finna kreativar loysnir, og hvussu teir kunnu nýta støddfrøði í praksis. At gera støddfrøðina áhugaverda og spennandi er eitt kynstur, og her kann Pangea - kappingin vissuliga hava ein týðandi leiklut.

Tað er heldur ikki øllum næmingum, sum dáma at luttaka í kappingum. Summi halda seg ikki framat og halda, at tað eru so nógv onnur, sum duga betur. Duga kanska heldur ikki at síggja týdningin av kappingum, sjálvt um børnum ofta dáma væl at kappast, hugsið bara um øll telduspølini. Tað er tí umráðandi, at Pangea kappingin ikki er bara við tí fyri eyga at kappast, men at hon er liður í læringini, at kveikja og seta orð á støddfrøðina og at menna felagsskap millum næmingar.  

Í Pangea - kappingini finna næmingar sínar líkar, sum hava somu áhugamál. Teimum, sum dáma væl støddfrøði, hava her ein gyltan møguleika at savna seg um sítt yndisfak.  Men tað eru ikki bara tey, sum dagliga klára seg væl í støddfrøði, sum koma langt í kappingini. Tað eru eisini tey, sum í dagligu undirvísingini ikki hava havt so lætt við at nýta síni kreativu evni í roknitímunum.

Í Pangea - kappingini síggja tey nýggjar møguleikar í støddfrøði, tí uppgávurnar í Pangea eru ofta øðrvísi, sum at loysa gátur og finna nýggjar leiðir at loysa spurningar. Eg fari í hesum sambandi at fortelja eina søgu, sum eru um afturmeldingar, eg havi fingið, og sum vísir okkum, hvønn týdning, Pangea - kappingin kann hava fyri ein næming. 

Søgan um Petur og Pangea - kappingina
Petur var 12 ára gamal og hevði altíð hildið, at tað var heldur torført at læra støddfrøði. Hóast honum dámdi at loysa uppgávur, so gav hann ofta upp, tá uppgávurnar gjørdust ov truplar. Hann hugsaði mangan, at støddfrøði var bara fyri tey, sum vóru serliga dugnalig, og at hann ongantíð fór at vera fremstur í hesari lærugrein.

Ein dagin bjóðaði lærarin næmingunum at luttaka í Pangea-støddfrøðikappingini. Petur ivaðist, um hann skuldi luttaka, hvat um hann bara kláraði at loysa nakrar fáa  uppgávur, hvat fóru hini at siga? Men við eitt sindur av treiskni og stuðli frá læraranum, so avgjørdi hann at royna.

Skjótt varnaðist Petur, at uppgávurnar vóru spennandi. Tað vóru ikki bara vanligar rokniuppgávur – tær vóru sum gátur, sum skuldu loysast. Peturi dámdi eisini at royna nýggjar loysnir og uppdagaði, at hann í roynd og veru dugdi betur, enn hann hevði hildið. Hann kom í semifinaluna, og tað var nakað, sum hann ongantíð hevði ímyndað sær.

Her møtti hann næmingum úr øðrum skúlum. Summi høvdu altíð dugað væl í støddfrøði, meðan onnur, eins og hann sjálvur, høvdu verið meira ivasom, men sum í Pangea kappingini høvdu sæð nýggjar møguleikar í støddfrøði, og at tað var spennandi at loysa uppgávurnar. Tey stuðlaðu hvør øðrum, prátaðu um loysnir og funnu nýggjar mátar at skilja uppgávurnar.

Hóast Petur ikki kom í finaluna, so hevði hann fingið ein virðismiklan førning. Hann hevði lært nógv, honum dámdi at loysa støddfrøðiligar uppgávur, sjálvsálitið var størri. Nú tordi hann at luttaka og vísa, hvat hann dugdi, og harumframt hevði hann fingið nýggjar vinir, sum vóru í líknandi støðu, sum hann sjálvur. Í Pangea - kappingini hevði hann lært, at tað týdningarmesta var ikki at vera bestur, men at tora at royna, hugsa og finna loysnir og læra av øðrum.

Nógv børn og ung hava havt somu ella líknandi upplivingar sum Petur. Tað er umráðandi, at vit sum skúlaverk megna at geva børnum og ungdómi okkara læruríkar og spennandi upplivingar í teirra skúlagongd. Tað er umráðandi, at vit seta okkum sum mál og sum grundleggjandi eginleikar at kveikja forvitni, menna sjálvsálit og felagsskap í øllum virksemi í skúla og frítíðarlívi.

Eg takki tykkum næmingum fyri tykkara luttøku og áhaldni. Tit skulu vera fegin um tey úrslit, tit hava nátt. Um tykkara avrik í dag, ikki rakk tí, sum tit høvdu vónað, so fegnist um, at tit hava nátt so langt í kappingini. At koma í finaluna er ein heiður. Hugsi um tað.  Eg ynski tykkum alt tað besta, eina góða skúlagongd og framhaldandi áhuga í støddfrøði.

Somuleiðis takki eg tykkum, sum fyriskipa Pangea - kappingina og skúlunum fyri tykkara stóra arbeiði at fyriskipa átakið og menna bæði støddfrøðiundirvísingina og støddfrøðifatanina.

Tøkk øll somul.

Barnaráðstevna í NLH – 19. mars 2025

"Vaiana, Maui og ferðin út í ókenda"

Góðu børn, góðu vaksin!

Hava tit hoyrt um Vaianu og Maui?

Vaiana er djørv, klók og fylgir hjartanum. Maui er sterkur, eitt sindur stoltur – men eisini ein góður vinur, tá tað veruliga ræður um. Saman hava tey longu verið á stórum ævintýrum.

Men í Vaiana 2 hendir nakað nýtt: Vaiana hoyrir eina rødd, sum kallar á hana. Hennara forfedrar senda henni ein boðskap – hon má sigla longur, heilt út, har eingin hevur verið fyrr!

Men hon klárar tað ikki einsamøll. Hon hevur brúk fyri hjálp. Og tíbetur er Maui har! Hann er eitt sindur stuttligur, eitt sindur reypandi, men hann er eisini óførur og vil fegin hjálpa.

So saman fara tey út á eina nýggja, spennandi ferð – við einum toymi av djarvum sjófararum. Tey skulu finna svar. Tey skulu lurta eftir hvørjum øðrum. Tey skulu taka hond um hvønn annan. Og tey skulu finna vegin til eina betri framtíð fyri alt sítt fólk.

Og vita tit hvat? Í dag eru tit eisini ein partur av júst slíkari ferð!

Vit, tey vaksnu, vilja fegin vita: Hvussu sær eitt gott barnalív út? Hvussu skal ein familja vera? Hvat ger ein dag í barnagarðinum stuttligan? Hvat dámar tykkum best at gera, tá tit hava frí?

Líkasum Vaiana og Maui skulu tit í dag hjálpa okkum at finna svarini. Vit klára tað ikki uttan tykkum! Vit skulu lurta eftir tykkum, tí tað eru tit, sum best vita, hvat skal til fyri at hava eitt gott barnalív.

Og tað, sum tit siga í dag, verður ikki gloymt. Orðini, sum tit deila, verða ein partur av Føroya fyrstu barnalóg. Tað merkir, at tit hjálpa øllum børnum – ikki bara tykkum sjálvum, men eisini øllum teimum, sum vaksa upp aftaná tykkum.

So takk fyri, at tit eru her. Takk fyri, at tit vilja siga okkum tykkara tankar. Og takk fyri, at tit eru við á hesi stóru ferð.

Tí sum Vaiana og Maui lærdu okkum: Tá vit lurta eftir hvørjum øðrum – og hjálpa hvørjum øðrum – so finna vit vegin til eina betri framtíð!

SkúlaFM finalan á Giljanesi - 7. mars 2025

Góðu næmingar, lærarar og fyriskiparar, góðu tit øll, sum eru her í dag
Tað er mær ein stór gleði at standa her saman við tykkum til hesa finaluna í SkúlaFM 2025. Ein kapping, ið hevur víst seg at vera ein fantastiskur pallur fyri tykkum ungu at royna tykkum sum íverksetarar. Í dag fara vit at síggja og hoyra um tykkara hugskot – hugskot, ið kunnu skapa broytingar, menna samfelagið og kanska enntá verða til framtíðar fyritøkur, ið koma at veita tænastur, sum fólk fáa gleði av.

At vera íverksetari krevur dirvi, ágrýtni og áhaldni. Tað eru júst hesir eginleikar, sum eg veit, at tit øll hava lagt í tykkara verkætlanir, nú tit eru komin til finaluna. 
Tað, sum tit læra gjøgnum SkúlaFM, er ikki bert ein kapping – tað er ein lívsroynd, sum kann brúkast bæði í skúlanum, í vinnuni og í øllum øðrum, tit koma út fyri í framtíðini.

Eg vil fegin fortelja tykkum eina sanna søgu um tveir ungar føroyingar, sum eins og tit byrjaðu við einum hugskoti. Tór og Jákup gingu í fólkaskúla, eins og tit gera nú. 
Teir høvdu báðir eina sterka tráan eftir at stovnseta sítt egna. Í sínum ungdómsárum byrjaðu teir í tí smáa við fyritøkuni Góðs, har teir bjóðaðu seg fram til ymiskt fyrifallandi arbeiði so sum at mála, selja pylsur v.m.

Teir prógvaðu alt fyri eitt, at teir høvdu dirvi til at taka av teimum møguleikum, teir fingu. Tá Glasir skuldi gerast liðugt, tá bjóðaðu teir seg fram at hjálpa við at rudda, og teir báðir fingu fatur á 40 ungum røskum monnum, sum teir so løntu, og við drívmegi eydnaðist tað so teimum báðum at tjena út við eina hálva millión krónur – sum heilt ungir menn! Hetta gav teimum blóð upp á tonnina. 

Tá teir skuldu í starvslæru spurdu teir, um tað lat seg gera at fara í starvslæru í síni egnu fyritøku, men svarið teir fingu frá vegleiðaranum var, at tað bar als ikki til! 

Góðtóku teir bara so hetta svarið og fóru í starvslæru hjá onkrari aðrari fyritøku ella almennum stovni? Nei, teir leitaðu eftir øðrum møguleikum og funnu eina aðra loysn, har teir kundu menna seg sjálvar, sína fyritøku og síni hugskot. 
Teir spurdu so vegleiðaran, um teir so í staðin kundu koma í starvslæru hjá Hugskotinum, og tá fingu teir so játtandi svar....

Og í starvslæru hjá Hugskotinum opnaðu fleiri hurðar seg, har teir fingu nýggja fríska luft undir veingirnar, eins og teir fingu íblástur til heilt nýggj og betri hugskot. 

Teir sóu møguleikar í øktu ferðavinnuni og serliga í tí trupulleika, at tað var trupult hjá ferðafólkum at leiga ein bil í Føroyum, har tað manglaðu bilar, tí tørvurin var væl størri enn útboðið.  

Í staðin fyri at bíða eftir, at onkur annar loysti trupulleikan, settu teir sær fyri at loysa hann sjálvir. Teir brúktu allar pengarnar teir higartil høvdu forvunnið til at keypa tveir  bilar kontant, og teir tóku sítt fyrsta lán fyri at fáa fleiri bilar, uttan at hava útleigað ein einasta bil. Hetta var ein váði, tí høvdu teir nakran møguleika ímóti royndu kappingarneytunum á marknaðinum, sum ígjøgnum nógv ár høvdu ognað sær nógva vitan og royndir? 

Tað ráddi um at halda fokus og finna fram til sínar egnu styrkir, sum m.a. var á tí tøknliga økinum. So teir upprættaðu sær eina fína heimasíðu, og 2 dagar eftir kom gongd á at leiga bilar út, og nú fá ár seinni hava teir ment fyritøkuna Rent Your Car við yvir 200 bilum og út við 11 starvsfólkum.

Henda søgan er eitt prógv um, at við dirvi, ágrýtni og áhaldni ber til at fara frá einum hugskoti til eina veruliga fyritøku. Og tit, sum eru her í dag, hava júst hesar eginleikarnar. Kanska er tað júst nøkur av tykkum, sum fara at stovna eitt nýtt føroyskt vinnuævintýr í framtíðini!

Tit skulu minnast til, at tað er altíð lættast at fylgja streyminum og gera tað, sum øll hini gera. Men veruligur íverksetari er tann, sum sær møguleikar, har onnur síggja forðingar. Ein íverksetari er ikki bert ein, sum stovnar fyritøku. Ein íverksetari er ein, sum torir at hugsa øðrvísi, dugir at finna nýggjar loysnir og at skapa virði fyri onnur. Tað kunnu vera stórar vinnuligar broytingar, men tað kunnu eisini vera smáar broytingar, sum gera gerandisdagin hjá fólkum lættari.

Tit hava arbeitt við at menna tykkara egnu hugskot, og tað í sær sjálvum er eitt bragd. Tað, sum hevur týdning, er ikki bert úrslitið í dag, men tann lærdómur, tit hava fingið á leiðini. Tit hava lært at samstarva, hugsa kreativt og at arbeiða miðvíst við tykkara ætlan. Alt hetta eru førleikar, sum fara at gagna tykkum, uttan mun til um tit blíva íverksetarar ella velja aðrar leiðir í lívinum.

Í Føroyum síggja vit eina alsamt vaksandi menning innan nýhugsan og íverksetan. Íverksetarahúsið, Hugskotið, FabLab og fleiri onnur arbeiða hvønn dag fyri at menna eitt umhvørvi, har hugskot kunnu blóma.

Eisini politiskt leggja vit stóran dent á at stuðla íverksetan. Tí tað eru júst nýggj hugskot, ið kunnu tryggja okkara vælferð í framtíðini. 
SkúlaFM er ein týdningarmikil partur av hesum – at menna tykkum ungu til at tora, til at royna, og til at skapa.

Míni boð til tykkum í dag er: Lat ongar forðingar steðga tykkum! 
Havið dirvi til at hugsa stórt, trúgvið upp á tykkum sjálvi, og minnist til, at tit hava allar fortreytir fyri at gera tykkara dreymar til veruleika.

Eg vil takka tykkum lærarum fyri tykkara íkast til at stimbra, kveikja og stuðla tykkara næmingum. 
Takk til Íverksetarahúsið og øll tykkum, sum hava fyrireikað og samskipað hetta megnar tiltak!

Tit ungu, eg gleði meg til tykkara framløgur. Eg veit, at tit hava arbeitt við hugskotum, sum kunnu gera mun. Kanska eitt av tykkara hugskotum verður næsta vinnuævintýrið í Føroyum – hvør veit? 

Góða eydnu øll somul og takk fyri!

Móttøka – Netsamskipari settur – Suðuroy, 3. mars 2025

Góðu tit øll

Tað er mær ein stór gleði at vera her í dag til hesa hátíðarløtu, sum hevur eitt serliga týdningarmikið endamál – at fagna Vágs kommunu fyri at taka eitt framskygt og ítøkiligt stig í arbeiðinum fyri børn og ung við at seta ein netsamskipara í starv sum liður í Barnaverkætlanini.

Landsstýrið og Kommunufelagið hava í felag tikið stig til Barnaverkætlanina. Hetta er eitt prógv um, at vit raðfesta trivnað og menning hjá børnum og ungum – ikki bara í orði, men eisini í verki.

Barnaverkætlanin hevur ta framsøknu visjón, at Føroyar skulu vera tað besta samfelagið hjá øllum børnum og ungum at vaksa upp í – eitt samfelag, har øll børn hava møguleika at trívast, mennast og búgvast. Tað er ein visjón, sum krevur ítøkilig stig, og tað er júst tað, tit í Vágs kommunu hava gjørt við hesi avgerð.

Barnaverkætlanin snýr seg grundleggjandi um, hvussu vit í verki skapa betri umstøður fyri øll børn, óansæð bakgrund, støðu og fortreytir. Tað snýr seg um at bróta niður forðingar, byggja brýr og tryggja, at øll børn í Føroyum hava somu møguleikar at mennast og trívast.

Ein av okkara størstu styrkjum sum samfelag er, at vit eru eitt lítið samfelag og hava møguleika at byggja upp samstørv skjótt og tætt. Tað merkir, at vit kunnu sameina royndir, vitan og orku tvørturum geirar, stovnar, fakmørk og borgarar - fyri at tryggja eitt enn sterkari og rúmligari samfelag fyri øll børn.

Tað krevur arbeiði, tað krevur samstarv, og tað krevur, at vit øll – politikarar, stovnar, skúlar, kommunur, foreldur, áhugabólkar og samfelagið sum heild – hava somu visjón: at eingin skal detta niðurímillum, og at øll børn skulu hava ein góðan og virðiligan uppvøkstur í Føroyum.

Síðani Barnaverkætlanin byrjaði í 2023 er arbeitt miðvíst við at byggja upp eitt sterkt vitanargrundarlag og at menna eina verkætlanarorganisatión, ið kann stuðla øllum viðkomandi pørtum at skapa betri karmar fyri børn og ung. Í hesum sambandi hevur Barnaverkætlanin framt fleiri týðandi pilotverkætlanir og arbeitt við strategi- og førleikamenning innan felags almenna leiðslu. Barnaverkætlanin er skipað og virkar eftir einum samskapandi og fimun arbeiðshátti, ið gevur øllum viðkomandi pørtum lut í menningartilgongdini - ein leistur, ið hevur víst seg í verki at virka væl og fær góða undirtøku. Umráðandi er, at børnini eisini fáa eina rødd og møguleikan at siga sína hugsan um teirra viðurskifti – og fáa veruliga ávirkan í tilgongdini, og tað hevur Barnaverkætlanin m.a. gjørt í tilgongdini at fyrireika eina føroyska barnalóg – tann fyrsta í Føroyum.

Arbeiðið í Barnverkætlanini er nú komið so mikið áleiðis, at farast kann undir royndarverksetan saman við kommunum, sum hava víst ætlanini áhugað.

Tí eru vit sera fegin um samstarvið við Vágs kommunu, og at vit nú eru komin hertil í verkætlanini, at Vágs kommuna hevur tikið avgerðina at seta ein netsamskipara í starv. Hetta er eitt stórt stig í menningartilgongdini fyri børn og ung í kommununi og eitt ítøkiligt dømi um, hvussu Barnaverkætlanin verður sett í verk í praksis.

Vágs kommuna hevur við hesi avgerð víst, at tit vilja gera mun, og at tit taka ítøkiliga ábyrgd av trivnaðinum og menningini hjá tykkara børnum og ungu. Nú verður farið undir at gera eina meira ítøkiliga avtalu um, hvussu samstarvið millum Vágs kommunu og Barnaverkætlanin verður skipað.

Eg vil tí nýta høvið at takka tykkum í Vágs kommunu fyri tykkara eldhuga og vilja at fara undir hetta arbeiði. Tit ganga undan og fara uttan iva at gera tykkum virðismiklar royndir, sum aðrar kommunur kunnu læra av.
Eisini vil eg fegin ynskja tær, Sunrid Hansyardóttir Olsen, hjartaliga til lukku og góðan byr í nýggja starvinum sum netsamskipari. Hetta er ein týðandi og spennandi uppgáva, sum uttan iva fer at hava eina jaliga ávirkan á børn og ung í kommununi.

Vit í landsstýrinum, saman við Barnaverkætlanini, gleða okkum til framhaldandi samstarvið við Vágs kommunu og at fylgja við í menningini av hesum týdningarmikla arbeiði.

Børnini og tey ungu eru okkara framtíð. Tað er okkara felags ábyrgd at tryggja, at tey fáa eitt trygt lív, har tey trívast, mennast og hava allar møguleikar fyri at blóma – bæði sum einstaklingar og sum virkin partur av góðum inkluderandi felagsskapum.

Takk fyri, og enn einaferð hjartaliga til lukku og góða eydnu!
 

Við Tjarnir – 1. mars 2025

Edith Piaf, Dolly Parton, og Ariana Grande. Ella Prince, Bruno Mars og Freddie Mercury. 

Hvat hava hesi til felags? 

Jú, hesi hava tað til felags, at tey við sínum evnum hava ávirkað bæði tónleikaverðina og heimssøguna yvirhøvur.

Eitt annað, sum hesi hava til felags, er tað, at tey øll vóru lág í vøkstri. Bara ein av teimum var yvir 170 cm, so her er talan um menniskju, sum við fyrsta eygnabrá tyktust smá, men sum vístu seg at vera stór upp á aðrar mátar.

Tað sama er galdandi innan ítrótt. Her hava vit dømir uppá, hvussu persónar, sum at síggja til vóru lítlir, rukku altjóða hæddir, og kundu vit nevnt Diego Maradona, sum við sínum 165 cm óivað hevur verið ein tann besti fótbóltsspælarin.

Hóast vit sum tjóð eru lítlar, so hava vit eisini víst, at vit eru stór, ja enntá kempir. Hetta varð prógvað í 2023, har okkara U21 hondbóltslandslið endaði á einum imponerandi 7. plássi í HM- endaspælinum, og eisini hava vit ferð eftir ferð (vakt ans) skarað framúr í sangkappingum uttanlands við okkara framúr dugnaligu tónleikafólkum. Og júst í kvøld, meðan vit eru við Tjarnir, luttekur aftur ein føroyingur í sangkappingini Melodi Gran Prix í Danmark.

Tá hetta er sagt, so mugu vit eisini minnast til, at tey góðu avrikini seta krøv til hølisviðurskiftir, og er við Tjarnir eitt tekin upp á hetta, eins og Tórsvøllur og 50 m svimjubanarnir eru tað. 

Nógv í lívinum er eitt sindur mótsigandi (paradoksalt), og kanska er tað eisini soleiðis við okkum føroyingum; tí hóast smáir, so roynast vit knáir. Vit hava víst øðrum, at vit ikki altíð skulu vera realistisk ella jarðbundin, nei, vit skulu hugsa størri enn bara tað realistiska, serliga tá tað viðvíkur ítróttalig, listalig og mentanarlig avrik yvirhøvur.

Vit skulu áhaldandi vísa øðrum, at ein lítil tjóð saktans kann vera eitt stórt fólk. 

Vit skulu vísa okkara komandi ættarliðnum og umheiminum, at tá tað snýr seg um tónleik, ítrótt og mentan, so nýtist okkum ikki at vera jarðbundin, nei, vit vilja slíta tað, sum bindur okkum niður, vit vilja droyma stórt, tí vit hava ásannað, at avrikið verður bara avmarkað av dreyminum. 

Vit eru í kvøld stødd her við Tjarnir. Um onkur fyri 6-7 árum síðani hevði sagt við meg, at eg í dag fór at kunna koyra frá heimbygd míni - frá Glyvrum undir Tangafjørð, fyri síðan at koma upp á Hvítanesi og koyra beina leið niðan á Tjarnir til eina stórhøll, sum kann brúkast til bæði altjóða hondbóltsdystir og stórkonsertir, ja, so hevði eg kanska himprast…og ivast.

Men her eru vit so í dag, og vit sita við kensluni av, at vit enn einaferð hava avrikað nakað stórt, og skal eg vegna Landsstýrið takka øllum tykkum, sum hava gjørt henda dreym til veruleika.

FM fyri handverkslærlingar – Glasir, 27. februar 2025

Góðu tit

Eg hugsi at byrja við hesum setningi, sum vónandi er tann, sum tit taka við tykkum, ikki bara eftir at henda kapping er liðug, men eisini, tá tit standa við tykkara prógvi í hondini, og tað er hetta:  Ein lærlingur í dag er ein meistari í morgin.

Tað er bæði gleðiligt og stuttligt at síggja tykkum øll her í dag, og sum landsstýrismaður kann eg ikki annað enn at fegnast um, at vit í Føroyum hava so nógv dugnalig fólk, sum ynskja at taka eina yrkisútbúgving. Harnæst vænti eg, at vit øll eru samd um, at karmarnir, vit hava úti á Glasi til hetta, eru framúr. Her hava vit eitt útbúgvingarstað, sum vísir, hvussu tað teoretiska og praktiska eiga og kunnu ganga upp í eina hægri eind.

Tit, sum nú fara at kappast, eru á mongum økjum ymisk, men sum lærlingar hava tit kortini nakað til felags.
Tit arbeiða øll við hondunum, har tað krevst góðir praktiskir førleikar og handalag, og í tykkara yrki hevur tað stóran týdning at duga at vera neyvur ella præcisur. Ein lítil feilur kann hava við sær eina skeiva frisýru, ein óstøðugan bygning, ein streymskaða, eina óvirkna maskinu ella eina vandamikla bil-viðgerð.

Tit hava øll tykkara egnu seramboð, alt frá saksum til loddiamboð og hamara, og nýta tit hetta til at skapa, byggja ella umvæla nakað, tað veri seg hár, træ, el-innleggingar, maskinur ella bilar.

Ígjøgnum tykkara yrki fara tit at ávirka og gera lívið lættari hjá so nógvum av okkum, og lat meg bara siga tað hart beinanvegin, tað sum nógv av tykkum hugsa beint nú: tað er ikki akkurát tit frisørar, sum fáa so nógva ávirkan á mín gerandisdag, men sama ger.

Tit hava óivað øll hava havt onkra fyrimynd, kanska innan tykkara yrki ella á øðrum økjum, sum hevur vakt tykkara áhuga. Ein fyrimynd er ein, sum hevur gjørt sítt allar ítasta, og harvið avrikað væl.

Tit kunnu eisini vera fyrimyndir, um tit bara altíð hava hetta fyri eyga: at vera vælgjørdur.

Óansæð um man velur sína yrkisleið innan handverk ella skrivstovu, á sjógvi ella landi, so er hetta eina, tað at vera vælgjørdur, so sera umráðandi. 

Ein hevur sagt tað soleiðis : "To give anything less than your best, is to sacrifice the gift”, ella umsett til føroyskt: At geva nakað minni enn títt besta, er at ofra ta gávu tú hevur” . So legg tær eina við at vera vælgjørdur.

Nú fara tit at kappast; tað at kappast er nakað, sum eg kenni nógv til, tí eg eri bókstavliga  ein “gamal” fótbóltsspælari. Kappingin mennir okkum, motiverar okkum og fær okkum at hugsa kreativt, og hetta er gott, tí hetta er nakað, sum flytur okkum persónliga, men eisini nakað, sum flytur okkara yrki longur fram á leið.

Eg ynski tykkum eina góða og læruríka kapping við hesari heilsan: tað kann vera, at bara ein tykkara vinnur FM-heitið, men minnist til, at FM ikki bara stendur fyri Føroya Meistari, men FM merkir eisini “ FyriMynd”, og tað kunnu tit øll vera.

Skúlaleiðaradagur -  24. februar 2025 

Góðu skúlaleiðarar
Tit hava eitt ábyrgdarfult starv, sum ikki kann undirmetast og heldur ikki sammetast við onnur leiðslustørv. Tað liggur ein stór ábyrgd á tykkara herðum bæði viðvíkjandi námsfrøðiligari menning, starvsfólkaleiðslu og fyrisiting. Tað eru tit, sum taka avgerðirnar fyri starvsfólk skúlans, einstaka næmingin, felagsskapin og einstaka flokkin.

Fólkaskúlaleiðari
Ein umráðandi førleiki hjá fólkaskúlaleiðarum er at duga kynstrið at leiða umvegis onnur, at leiða og gera fyriskipanir, har lærarar og ikki minst flokslærarar,  taka ábyrgd og standa á odda í einstaka flokkinum, og at hesi fáa bestu umstøður og stuðul. Hetta krevur leiðsluligt hegni, empati, álit, mennandi samskifti, og at starvsfólk skúlans kenna seg vird og hoyrd.
Tykkara leiðslustarv er serstakt á so mangan hátt. Umframt, at tit eins og flestu leiðarar skulu leiða starvsfólk við ymsum førleikum og í ymsum aldri, so fata leiðslustørv í fólkaskúlanum um næmingar líka frá forskúla til 10. flokk, ein aldursspjaðing frá 6 til 17 ár. Harumframt er álagt tykkum kravt samstarv við foreldur og skúlastýri, har skúlastýrið er týðandi partur av arbeiðinum at gera meginreglur fyri virksemi skúlans, og foreldrasamstarvið er grundarlagið undir menningini hjá einstaka næminginum. 
Tit hava eisini tveir yvirskipaðar myndugleikar at virka undir, myndugleikin á staðnum, sum er kommuna og skúlastýri og landsmyndugleikin, sum er Barna- og útbúgvingarmálaráðið og Undirvísingarstýrið. 
Tað eru helst fá, sum hugsa um og eru greið yvir tað stóra samskiftisøkið, sum tit skulu megna og skipa í gerandisdegnum. Tit skulu samstarva við Nám, Sernám og Barnavernd umframt við innanhýsis skipanir í skúlunum, Førleikastovu, námsfrøðiliga ráðið, næmingaráð, flokstoymi,  lærugreinatoymi og tey fakøki, sum ikki eru beinleiðis partur av Førleikastovuni.
Tit eru bæði róðrið og nøglan. Er einki róður, so rekur skútan fyri vág og vind, og verður nøglan tikin úr bátinum, so fyllist hann  og søkkur umsíðir, sjálvt um oyst verður. 
Tit hava nógv ymisk mál at taka støðu til. Tit varða av øllum børnum og ungdómi okkara, sum skulu mennast til samtíðar og framtíðar samfelagið. Tey skulu megna tær avbjóðingar, sum tíðin setur, umframt at nøkur hava avbjóðingar, sum tey eru fødd við ella hava fingið ávegis í lívinum.  Hetta er ein megnar uppgáva og setur krøv til nógvar av teimum spurningum, sum tit og starvsfólk skúlans dagliga skulu taka støðu til, umframt at tit skulu fjálga um trivnað, menna felagsskapin og tryggja fakliga læring og eitt fakligt og námsfrøðiligt umhvørvi í skúlanum. 

Fólkaskúlaleiðari í dagsins samfelagi
Sum ásett í fólkaskúlalógini, so skulu tit í skúladegnum ansa eftir,  at allir næmingar, sum eru innskrivaðir í tykkara skúla, taka lut í undirvísingini, hava eftirlit við, at næmingarnir fylgja nóg væl við í undirvísingini, og at tað eru tit, sum skulu taka allar ítøkiligar avgerðir viðvíkjandi næmingunum. 
Børn og ung hava í dag hava nógvar  ymiskar avbjóðingar, sum kunnu hava stóran ávirkan á teirra trivnað og menning. Avbjóðingarnar eru samansettar og ofta tengdar at tøkniligu menningini, sum gongur við rúkandi ferð, krøvum frá samfelagnum,  sosialum og sálarligum avbjóðingum og ikki minst at vera partur av einum felagsskapi sum skúlaflokki, vinarskara ella frítíðarítrivi.
Tað er tí eyðsæð, at um eingin er á brúnni at lofta og taka støðu til ymisku málini, so er hóttafall á. Stýringin hvørvur, og tá kann máttloysi og tilvildin skjótt fáa ræðið. Uppgávurnar eru so nógvar, og er eingin at leiða tær, ella ómegd er í leiðsluni, so rokast uppgávurnar upp, og stavnhaldið hvørvur. Báturin ella skúlin fyllist við óloystum uppgávum, og tá trupult at seta kós. 
Mínar visjónir
Tit skulu vita, at mítt hægsta ynski er, at vit hava ein góðan fólkaskúla, sum tekur hædd fyri øllum næmingum, óansæð fakligar fortreytir og avbjóðingar. Tí havi eg virkað fyri, at tit fáa møguleika at seta karmarnar fyri skúlan á staðnum. Tykkara vitan og læraraførleiki á staðnum er avgerandi fyri, at tilboðið til flokkarnar og einstaka næmingin eydnast. Tað er tí so umráðandi, at tit hava frælsi til og umstøður í námsfrøðiligum og trivnaðarligum viðurskiftum at seta dagsskránna í tykkara skúla saman við starvsfólkum skúlans. 
Herímillum, at tit hava møguleika at skipa skúlan, har tit í ráðlegging og undirvísing saman við starvsfólkum skúlans taka hædd fyri viðurskiftum á staðnum. Hetta kann snúgva seg um búseting, virksemi, framtíðarmøguleikar, kend støð og søgu.  
Hetta havi eg lagt áherðslu á í lógarbroytingunum, sum liggja fyri framman umframt onnur námsfrøðilig og skipanarlig viðurskifti. Skjøtil er settur á at lækka floksstøddina til 22 næmingar, har byrjað verður við 1. flokki komandi skúlaár. Arbeitt verður við at stytta skúladagin, skipa skúlan í grund-, mið- og hádeild, endurskoða tíma- og lærugreinabýtið, menna inklusjónsarbeiðið, umframt at royndarverkætlanir eru skipaðar í co-teaching og støddfrøði í verki. 

Leiðsluserfrøðingar
Evnið á hesum skúlaleiðaradegnum snýr seg um leiðslu, lýst frá ymsum sjónarmiðum og ymsum støðum. Vit hava helst øll okkara leiðslufyrimyndir, leiðslufatan og upplivingar, bæði egnar og í teimum størvum, vit hava havt. Kendi amerikanski leiðsluserfrøðingurin John C. Maxwell hevur  skrivað yvir 100 bøkur um leiðslu, har seinasta bók hansara, The Self-Aware Leader, snýr seg um sjálvsfatan sum ein grundleggjandi eginleiki fyri effektivari leiðslu. Maxwell leggur dent á, at leiðarar, sum skilja sínar egnu styrkir og veikleikar, eru betur førir fyri at leiða onnur. Hansara sjónarmið er, at alt stendur og fellur við leiðsluni. At leiðsla snýr seg ikki um heiti, vald ella leiðslustig, men um ávirkan, ábyrgd, at skapa álit, at knýta sambond, og at hjálpa øðrum at nýta teirra fulla potentiali og sjálvi taka ábyrgd. Fleiri kenna helst bók hansara, The 5 levels of leadership, sum vísir stigvísu menningjna í einum leiðslustarvi. 

Tykkara leiðsluleiklutur
Eg taki hetta fram, tí tit standa dagliga við ymsum leiðsluavbjóðingum og skulu nýta allar tykkara mongu førleikar. Teir menniskjansligu eginleikarnir hava so alstóran týdning í tykkara leiðslustarvi, tí tit skulu fevna so víða og rúma so nógvum ymiskum uppgávum. Tit eru fyrimyndir, vegleiðarar og ráðgevar, sum skapa karmarnar fyri dygdargóða læring, trivnaði og framtíðar møguleikum hjá okkara unga ættarliði. Tit skulu fyrisita, leggja dent á starvfólkamenning og trivnað, menna skúlan námsfrøðiliga og skipanarliga og røkja øll sambond skúlans. Hetta krevur innlivingarevni, umhugsni, viðurkennandi hugburð, evni at lurta og samskifta og ikki minst førleikan at taka avgerðir, sum gagna næmingunum og skúlans arbeiði sum heild. Herímillum eru eisini tær torføru avgerðirnar. 

Endi
Eg takki fyri tykkara arbeiði at leiða og menna okkara unga ættarlið.  Mín vón er, at vit, allir partar í felag, kunnu virka fyri at hava ein so góðan fólkaskúla, sum til ber, har hædd verður tikin fyri felagsskapi, trivnaði og menningarmøguleikum hjá tí einstaka. Somuleiðis takki eg øllum tykkum, ið fara at hava framløgur í dag og eisini tykkum, ið hava lagt dagin til rættis. 
Við hesum seti eg skúlaleiðaradagin 2025.

Innleiðandi røða frá landsstýrismanninum til nýggja stýrið fyri Fróðskaparsetur Føroya.

Góðan dag og vælkomin øll somul.

Fyrst og fremst vil eg nýta høvið at takka tykkum fyri, at tit hava játtað at vera partur av nevndini fyri Fróðskaparsetur Føroya. Hetta er ein sera týðandi álitisuppgáva, og tað eru stór krøv til stýrið, sum hevur ein lyklaleiklut í at stýra og menna okkara universitet. Vit eru sera fegin um, at tit hava tikið hesa avbjóðingina á tykkum, og eg ivist onga løtu í, at tit fara at gera hetta arbeiði til lítar.

Nevndin er mannað sambært seturslógini við sjey limum og sjey varalimum. Starvsfólk á Fróðskaparsetrinum hava valt nøkur av tykkum beinleiðis, tí tey hava mett tykkum at vera best skikkað til at umboða fakligu og akademisku sjónarmiðini í stýrinum. Tveir lesandi hava valt ein lim og ein varalim, soleiðis at sjónarmiðini hjá teimum, sum dagliga brúka universitetið, verða hoyrd.

Samstundis hava vit í Barna- og útbúgvingarmálaráðnum valt fýra limir og teirra varalimir. Her hevur dentur verið lagdur á fakligar førleikar og drúgvar royndir innan:

• Universitetspolitikk og akademiskt arbeiði á altjóða støði
• Evropeiskan útbúgvingarpolitikk
• Vinnulív og íverksetan
• Leiðslu innan gransking og hægri útbúgving
• Námsfrøði og máltøkni

Við hesi samanseting hava vit tryggjað eitt fjølbroytt og sterkt stýri, sum bæði kann lofta teimum fakligu, útbúgvingarligu, vinnuligu og strategisku avbjóðingunum, sum Fróðskaparsetrið í dag hevur, og sum eru fyri framman.

Stýrið er hægsti myndugleiki á universitetinum. Tað hevur ábyrgdina av at tryggja, at Fróðskaparsetrið verður rikið á einum høgum fakligum stigi, og at strategiskar avgerðir verða tiknar við eini greiðari visjón fyri framtíðina.

Tað, at vit hava eitt vælvirkandi stýri, hevur stóran týdning fyri framtíðina hjá Fróðskaparsetrinum. Vit hava tørv á einum stýri, sum torir at seta nýggj mál, men eisini tryggjar, at vit halda altjóða standardir fyri hægri útbúgving og gransking. Tað hevur stóran týdning, at Fróðskaparsetrið er ein sterkur og sjálvstøðugur mentanar- og vitanarstovnur, sum kann lyfta føroyska samfelagið upp á hægsta fakliga stig.

Eitt, sum eg vænti, at tit sum stýri fara at arbeiða nógv við, er strategiætlanin fyri 2025-2030. Henda strategiætlanin leggur dent á:

• At styrkja granskingina og útbúgvingina við atliti at føroyska samfelagnum og vinnulívinum
• At menna eitt meira altjóða orienterað universitet
• At bjóða fleiri og meira fjølbroyttar útbúgvingar, sum kunnu draga fleiri lesandi
• At skapa eitt framkomið og dynamiskt læruumhvørvi

Við tykkara fjølbroyttu royndum og fakligu bakgrund eru tit væl bjálvað at lyfta hesi mál.

Vit vita, at karmarnir hava týdning. Tí verður stór orka løgd í at skapa betri fysiskar karmar fyri bæði starvsfólk og lesandi. Nú verður arbeitt við at dagføra og betra verandi universitetsbygningar, og fyrireikingarnar til ein stóran felagsbygning eru í gongd. Henda byggiætlan fer at savna allar deildirnar á Setrinum undir somu lon, so lesandi og starvsfólk fáa eina veruliga universitetskenslu – eitt stað har vitan, samstarv og nýhugsan blóma.

Eg eri sannførdur um, at hetta stýrið hevur røttu førleikarnar til at tryggja, at vit fáa eitt universitet, sum øll í Føroyum kunnu vera errin av.
At enda vil eg enn einaferð siga stóra takk fyri at tit vilja taka henda álitisleiklut á tykkum. Eg vóni, at tit fara at hava eitt gott og gevandi samstarv, og at tit fara at taka Fróðskaparsetrið inn í eina nýggja tíð við nýggjum visjónum og hægri málum.

Góða eydnu við arbeiðinum, og eg síggi fram til eitt gott samstarv við tykkum!